Depresja dzieci i młodzieży

W obecnych czasach depresja wśród dzieci i młodzieży staje się coraz bardziej poważnym problemem. Specjaliści coraz częściej diagnozują to zaburzenie, przez co wzrasta zapotrzebowanie na pomoc psychologiczną, psychoterapeutyczną i psychiatryczną. W grupie ryzyka jest przede wszystkim młodzież w wieku 13-17 lat, jednak zdarza się, że depresja dotyka również młodsze dzieci.

Depresja to zaburzenie, które większość osób kojarzy głównie z głębokim smutkiem, podczas gdy w rzeczywistości posiada ona o wiele więcej objawów. Smutek jest ważną i przede wszystkim normalną reakcją na niekorzystne sytuacje i zdarzenia, często związane ze stratą, niepowodzeniem, rozpaczą, żalem, bezradnością, rozczarowaniem lub żałobą. Problem pojawia się wtedy, kiedy wykracza on poza normę i uczucie to pozostaje przez zbyt długi czas.

Objawy depresji:
– przygnębienie lub znacznie obniżony nastrój przez większą część dnia, prawie codziennie,
– trudność w przeżywaniu radości,
– utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność,
– zmiana wagi lub apetytu,
– kłopoty ze snem,
– negatywne schematy myślowe,
– poczucie beznadziejności, nieproporcjonalnego poczucia winy lub bezwartościowości,
– problemy z koncentracją lub ze skupieniem uwagi,
– zmęczenie,
– ograniczenie kontaktów społecznych i zamknięcie się w sobie,
– zachowania autoagresywne,
– myśli, tendencje lub próby samobójcze.

Objawy depresji, które nie są brane pod uwagę, choć mogą świadczyć o dziecięcej i nastoletniej depresji:
– pobudzenie psychoruchowe,
– trudności w zapamiętywaniu i w nauce,
– zachowania agresywne,
– rozdrażnienie,
– dolegliwości somatyczne: ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, ból głowy, kołatanie serca, duszności, częste zasłabnięcia lub omdlenia, moczenie nocne,
– bunt wobec rodziców, szkoły, nieprzestrzeganie zasad.

Przyczyny depresji można podzielić na trzy obszary: biologiczne, psychologiczne i środowiskowe.

Biologiczne:
– predyspozycje genetyczne,
– zaburzenia hormonalne,
– niedobór serotoniny, dopaminy i noradrenaliny,
– choroby fizyczne, które mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu i aktywność neuroprzekaźników.

Psychologiczne:
– niska samoocena,
– wysoki poziom lęku,
– brak wsparcia,
– brak posiadania odpowiednich zasobów do poradzenia sobie z zaistniałym problemem,
– stres,
– brak akceptacji siebie,
– zbyt mocne przywiązywanie wagi do opinii innych,
– kryzys tożsamości.

Środowiskowe:
– trudna sytuacja życiowa,
– niski status socjoekonomiczny,
– zaburzone relacje rodzinne: rozwód rodziców, przemoc, nadużycia seksualne, zaniedbywanie, przestępczość, alkoholizm lub nadużywanie innych substancji psychoaktywnych przez rodziców, negatywne postawy rodzicielskie lub nieprawidłowy styl wychowawczy,
– trudności w kontaktach międzyludzkich, – samotność,
– przeżycie traumy,
– brak akceptacji wśród innych,
– natłok obowiązków,
– strata bliskiej osoby,
– zawód miłosny.

Jak radzić sobie z depresją?

W przypadku leczenia depresji łączy się zazwyczaj psychoterapię z farmakoterapią. Bardzo ważne jest rozpoczęcie psychoterapii indywidualnej u certyfikowanego terapeuty. Są przypadki, w których zaleca się również terapię systemową, w której uczestniczy nie tylko osoba chora, ale również jej najbliższa rodzina. Ponadto przydatna będzie psychoedukacja, którą powinien przeprowadzić psychoterapeuta, aby pomóc zrozumieć dziecku/nastolatkowi, czym jest i jak działa depresja, natomiast rodzinie wytłumaczyć, jak postępować w przypadku wystąpienia tego zaburzenia u jednego z członków rodziny, jak zrozumieć osobę chorą i działanie depresji, a także, jak pomagać i wspierać taką osobę. Zazwyczaj jest wskazana terapia farmakologiczna, dzięki której funkcjonowanie neuroprzekaźników w mózgu ustabilizuje się i osoba ta będzie mogła czerpać więcej korzyści z psychoterapii. Aby rozpocząć terapię lekami, trzeba zgłosić się do lekarza psychiatry. Jest to również wskazane, aby uzyskać diagnozę zaburzenia, którą może wystawić tylko lekarz. Istotne będzie poinformowanie szkoły o stanie zdrowia dziecka i o przyjmowanych lekach. W przypadku zagrożenia życia i nasilonych objawów autodestrukcyjnych wskazana jest hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym.

Jak wesprzeć dziecko/nastolatka?

Okazuje się, że wielu rodziców twierdzi, że ich kontakt z dzieckiem jest bardzo dobry, podczas gdy często tak naprawdę nie jest. Dlatego warto zadbać o tę sferę, ponieważ jest ona kluczowa do dalszej pomocy. Przede wszystkim ważne jest, aby kierować się empatią i zrozumieniem, a w rozmowie skupiać się tylko i wyłącznie na problemie i uczuciach dziecka, zamiast porównywać jego sytuację do sytuacji innych osób. Warto pokazać dziecku, że może na nas liczyć i że ma w nas wsparcie. Bardzo ważne jest, aby pytać, o to, jak się czuje, czy czegoś potrzebuje, czy możemy coś dla niego zrobić. Trzeba przygotować się również na to, że dziecko nie zawsze będzie chciało rozmawiać i wtedy trzeba po prostu dać mu czas, bo tak naprawdę naciskanie na rozmowę nic nie da. Czasami dla osoby cierpiącej na depresję wystarczy sama obecność danej osoby, to jest już dla niej bardzo wiele. Dodatkowo warto doceniać wysiłek dziecka, stosować pochwały i komplementy (oczywiście tylko szczere), ponieważ może to bardzo pomóc w dalszej motywacji i doceniania postępów przez samo dziecko. Czas to bardzo ważny czynnik w dążeniu do wyjścia z depresji, wszystko następuje powoli, małymi kroczkami, dlatego kiedy zauważymy, że dana osoba jest gotowa na dalsze kroki, to możemy zachęcać ją do wspólnych aktywności.

Czego nie robić:

– nie oceniaj, gdyż takie osoby nie potrzebują Twojej oceny lub krytyki, a jedynie pomocy i wsparcia,
– nie porównuj do innych, nie używaj słów typu “Inni mają gorzej”, gdyż każdy z nas ma inne możliwości i indywidualne zasoby, taka strategia nie pomoże, a jedynie może wywołać poczucie winy i beznadziejności u osoby, do której kierowane są te słowa,
– nie pocieszaj słowami “Wszystko będzie dobrze”, ponieważ mimo iż wynika to z Twoich dobrych chęci, osoba w depresji może poczuć się niezrozumiana, tym bardziej, że takie osoby raczej nie są w stanie myśleć tak samo pozytywnie jak Ty,
– nie proponuj domowych sposobów na depresję typu “Idź pobiegaj”, “Zajmij się czymś innym”, “Spożywaj więcej witamin”, ponieważ sposoby te może i mogą wspomóc leczenie depresji, ale z pewnością nie będą one głównym czynnikiem, który pomoże z niej wyjść i możemy wręcz komuś takimi poradami zaszkodzić, a także zniechęcić go do skorzystania z profesjonalnej pomocy,
– nie umniejszaj problemom innej osoby, nie każdy przechodzi wszystko w taki sam sposób, a komentarze takie jak “Nie przesadzaj”, “Na pewno nie jest tak źle” są zbędne, dzieci i nastolatkowie często słyszą, że ich problemy nie są “prawdziwe”, dlatego później zamykają się w sobie i może prowadzić to do pogorszenia się ich stanu, a nawet do tragedii.

#depresja #depresjadzieciimłodzieży #psycholognowysacz #dobrypsycholognowysacz #psychoterapeutanowysacz #psychoterapianowysacz #psychoterapiadziecinowysacz #psychoterapiamlodziezynowysacz #psychoterapiaindywidualnanowysacz #psychoterapiaparnowysacz #psychoterapiarodzinnanowysacz #dobremiejscenowysacz #psychologdzieciecynowysacz #psychologmlodziezynowysacz